اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

مخاطبان بنیاد ساما می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

یکی از پر بحث ترین مسائل چند سال اخیر در حوزه آموزش عالی بحث کنکور دکتری می باشد جالب این که علیرغم گذشت چند سال از برگزاری اولین کنکور دکتری هنوز سازمان سنجش به شیوه مشخصی جهت برگزاری این آزمون دست نیافته است. سازمان سنجش همانند دیگر سازمان های ایرانی از روش آزمایش وخطا برای رسیدن به یک هدف مشخص استفاده می نماید لازمه این روش وجود فیدبک های قوی در بررسی دقیق نتایج حاصله از هر مرحله بوسیله کارشناسان و عوامل موجود در سیستم و انتخاب شیوه جدید می باشد اما سازمان سنجش یک سیستم کاملا ایزوله می باشد که هیچ ارتباطی با دنیای خارج از خودش ندارد تمامی تلفن های این سازمان به صورت گویا و یک طرفه می باشند و سایت این سازمان نیز اصلا قسمت نظرسنجی یا ارائه نظرات ندارد گویا روسای این سازمان از تمامی دیگر افراد بهتر می فهمند.

جالب تر اینکه حتی روسای این سازمان در مسیر انتخاب روش بهینه از طریق آزمایش وخطا توان استفاده از تجارب مدیران قبلی خود را نیز ندارند به عنوان نمونه در ارتباط با یکی از کلیدی ترین بحث های کنکور دکتری یعنی ضریب دعوت به مصاحبه در سال گذشته خود آقایان نیز اعتراف کردند که سیستم به این شکل اشتباه بوده وخود شخص سرور الدین ، رییس سنجش استعفا داد یا به نوعی برکنار شد وی در سال۹۰ نفر ضریب دعوت به مصاحبه را شش تا هفت برابر ظرفیت هر کد رشته در نظر گرفت با توجه به اینکه در آن سال نتایج نهایی عجیب وغریب شد وی برای سال۹۱ مجبور شد ظرفیت دعوت به مصاحبه را از هفت به سه کاهش دهد اما با این ضریب هم نتایج سال ۹۱ وحشتناک بود به طوریکه در هر رشته حداقل یک نفر رتبه زیر ده در کنکور دکتری حذف شد به عنوان نمونه رتبه پنج وشش در اقتصاد ،سه در معدن و.....به همین دلیل خودش استعفا داد تا پایانی باشد بر یک تصمیم سطحی و کارشناسی نشده اما رییس جدید دقیقا از همان نقطه شروع سرور الدین شروع کرد یعنی متاسفانه وی به جای استفاده از تجربیات رییس قبلی در انتخاب ضریب دعوت به مصاحبه مجددا روش دعوت فله ای به مصاحبه را اتخاذ نمود.

وهمین قضیه امسال نیزمجددا باعث جابه جابه جابه جایی های شدیدی در پذیرش هر کد رشته شد مثلا وقتی برای یک کدرشته که شش نفر ظرفیت دارد ما ۴۱ نفر را برای مصاحبه می فرستیم(در بازه رتبه ۳۰ تا ۱۶۰ که گاها پیش می اید رتبه۱۶۰ قبول شده اما ۳۰ رد می شود) روشن است نتایج چه باید باشد. اما این تصمیم های سطحی در ارتباط با آزمون دکتری به همین جا ختم نمی گردد.یادم می آید که سه روز منتهی به کنکور در خراسان برف شدیدی می آمد به طوریکه ارتباط بین روستا ها وخطوط مواصلاتی بین آنها و شهرها کاملا قطع گردید جالب اینکه من وامثال من که در روستا بودیم تا اواخر شب پنج شنبه که هنوز برف در حال باریدن بود فکر می کردیم کنکور حداقل یک روز تاخیر می افتد اما دریغ از ذره ای درک در مدیران سنجش جالب تر اینکه نه تنها کنکور تاخیر یک روزه نیفتاد، بلکه حتی در همان شب رییس سنجش یک باره تصمیم گرفت که نمره منفی زبان را حذف نماید تا تمام برنامه های داوطلبین و برنامه ریزی آنها در کنکور به یکباره و در یک تصمیم یک شبه از بین برود و اهمیت نمره زبان کاهش یابد به عنوان نمونه اگر کسی اصلا زبان نخوانده بود و فقط برای تمام سوالها گزینه جیم را انتخاب می کرد ۳۶ درصد کسب می کرد امری که در عمل اتفاق افتاد و اگر کسی عین من با مطالعه رفته بود وحداقل بیست سوال را با آگاهی کامل می زد و پنجاه سوال باقیمانده را به صورت شانسی می زد ۴۸درصد بدست می آورد به عبارت دیگر حذف نمره منفی باعث نزدیک شدن نمرات افراد واز بین رفتن تاثیر گذاری آن می شدواین در نوع خودش جالب بود از آنجاییکه شخص ممکن است بر مبنای اهمیت ضرایب دروس برای کنکور از چند ماه قبل برای خواندن آنها برنامه ریزی کند تغییر ضرایب آن هم در لحظه آخر می تواند تاثیر ناعادلانه ای بر نتایج آزمون کتبی برخی از دانشجویان داشته باشد.

از سوی دیگر بارش ناگهانی برف در سه روز منتهی به صبح جلسه کنکور حداقل در خراسان تاثیر بدی در نتایج داوطلبین داشت زیرا آنها با توجه به بسته شدن جاده ها باید برای رسیدن به محل آزمون از شب قبل به طرف مشهد حرکت می کردند وبه همین دلیل برخی با توجه به بسته شدن کامل راههای روستا ها کلا قید آزمون را زدند وآنهایی هم که رسیدند مانند من به دلیل نخوابیدن شب قبل از آزمون بیشتر توان خود را را در پاسخگویی از دست داده بودند.اما نکته جالب تر هم اینکه بارش برف از دید عده ای از سیاستمداران که دارای قدرت نظارتی بودند دور نماند مثلا نماینده سبزوار که خودش احتمالا فرزندش در برف گیر کرده بود از این قضیه خبر دار شده بود و با توجه اهرم قدرتی که داشت یعنی عضویت در مجلس می توانست لااقل از این حادثه یک جریان بسازد و با بازخواست رییس سنجش یا یک سوال از وزیر حداقل یک گام بزرگ در جهت برنامه محور بودن برخی از مسئولان لااقل برای آینده بردارد و وقتی در دنیا از چند ماه قبل شرایط جوی را در برنامه ریزیها مشارکت می دهند کشور ما نیز حداقل یک تلنگر به مدیرانش در این جهت بزند تا با سرنوشت جوانهایی که چند ماه در این زمینه تلاش کرده بودند به این راحتی بازی نکنند.

شاید باور نکنیم اما وقتی یک شخص از یک خانواده در یک مسیری مانند کنکور حرکت می کند تمام خانواده با این استرس همگام می شوند ولی متاسفانه تصمیمات گاها احمقانه و بدون بازخواست بعضی از روسا می تواند ضربات روحی که نه به شخص بلکه به کل این خانواده ها وارد نماید به همین دلیل من اعتقاد دارم روسای سازمانهایی مانند سنجش باید با دقت بالاتری انتخاب شوند زیرا سلامت روحی جامعه نیز به نوعی به اینها ارتباط پیدا می کند و نقش نهاد های نظارتی در ارتباط با این سازمانها باید پر رنگ تر شود اما نماینده سبزوار به جای پرداختن به این قضیه از ابعاد ملی و مطرح کردن آن در صحن مجلس صرفا با هدف استفاده تبلیغاتی از این قضیه در حوزه انتخابیه خودش و با یک زد و بند و توافق با رییس سنجش موافقت سازمان وی را فقط برای برگزاری این آزمون در شهر سبزوار گرفت جالب این که این آزمون بیست وهفتم اردیبهشت ماه در سکوت کامل در سبزوار برگزار گردید و در آن فقط به سبزواریهایی که در آزمون شرکت نکرده بودند از یک هفته بعد از آزمون اسفند اطلاع داده شده بود خود را برای آزمون اردیبهشت آماده نمایند.

این در حالی است که هر شخص بی طرف عدالت جو که ذره ای عدالت داشته باشد با یک نگاه سطحی به نقشه دمایی استان خراسان می تواند ببیند که سبزوار جز شهر های معتدل استان خراسان بوده است و قوچان ودیگر شهر های شمالی تر همواره سردتر و سابقه یخبندان آنها بیشتر بوده است به خصوص در آن روز که دقیقا این سیستم سرمایشی روز جمعه از قسمت شرق خراسان خارج شد وهوا روز جمعه کلا رو به گرمی رفت این نشان می دهد که روز قبل کنکور هوا در قوچان احتمالا برفی تر بوده است و این برف وکولاک شدید در سرنوشت خیلی ها که به سختی خود را علیرغم بسته بودن جاده ها به مشهد رساندند تاثیر گذاشت. بنابراین برخلاف تصور، شخصی که کنکور دکتری می دهد عملا در چند جبهه می جنگد یکی در جبهه امتحان تستی روز کنکور و دومین جبهه نبرد با برنامه های حاصل از برخی مدیران بی لیاقت و بی کفایت کشور که با زدو بند بیش از سی سال بر بالاترین مسند های اجرایی در سازمان سنجش چمبره زده اند.

وسومین قسمت که شاید بدترین محور جنگ نیزمی باشد همان قسمت مصاحبه است جایی که شما قرار است توانایی های خود را اثبات نمایید. در کنکور سال گذشته(۹۱) هر نمره مصاحبه معادل ۲۰۰ نمره تراز کتبی بود(!) (نمره کتبی در تراز ۱۰۰۰۰ و نمره مصاحبه بین صفر تا صد می باشد بنابراین با توجه به ضریب دو مصاحبه هر نمره مصاحبه معادل دویست نمره ترازکتبی می شد جالب اینکه شاید حداکثر اختلاف نمرات تراز کتبی افرادی که به یک کد رشته دعوت می گردند تقریبا۱۰۰۰ نمره باشند یعنی اختلاف ۵ نمره مصاحبه برای سرنگونی نفر اول در مقابل نفر آخر وارد شده برای مصاحبه در یک کد رشته کافی بود اما از آنجاییکه اساتید دیدشان از مصاحبه و کتبی همانند دروس املا وانشا بود که یکی ضریب دو ودیگری ضریب یک داشت از ترس اینکه نکند دانشجویان مورد نظر آنها قبول نشود ورتبه های بالا قبول شوند برای دانشجویان رتبه بالا نمرات مصاحبه عجیب وغریب رد می کردند، در حالی که اگر این اساتید قدرت تحلیل بالایی داشتندمی دانستند که ۵ نمره اختلاف در مصاحبه بدین منظور کافی است ونیازی به نمرات صفر، زیر ده و یا غیبت وهمچنین اختلاف بالای ۵۰ نمره بین دانشجویان آنگونه که در عمل اتفاق افتاد نبود). اما خود سازمان سنجش که به آمارها دسترسی داشت صرفا بعد از جمع بندی نمرات دقیقا دو روز قبل از اعلام نتایج به اشتباه بودن این سیستم پی برد که شاید مقداری دیر شده بود نتایج نهایی آن سال آنقدر عجیب شد که یکی از معاونان سازمان مغرور سنجش خود در گفتگو با ایسنا در ۱۹ شهریور با اعتراف به این مساله از تاخیر یک هفته ای در اعلام نتایج خبر داد اگر چه این فاصله یک هفته ای (تا ۲۶ شهریور) برای تصحیح اشتباه کافی نبود وخیلی از رتبه های بالا درکنکور دکتری با درج غیبت ویا صفر در مصاحبه رد شدند ویا در اولویت های آخر خود پذیرش شدند.

به همین دلیل مدیران این سازمان در اولین اقدام در کنکور دکتری سال ۹۲ دست به تصحیح ضریب مصاحبه نسبت به کتبی زدندکه واکنش برخی از روسای دانشگاهها را در پی داشت مثلا رییس دانشگاه صنعتی شریف در ۲۷ آبان در یک مصاحبه ضمن انتقاد شدید از این مسئله به صراحت اعلام نمود خودمان آنقدر ضرایب را تغییر خواهیم داد که آن کسی که می خواهیم پذیرفته شود جالب است که وی حتی نقش حداقلی آزمون کتبی در رتبه بندی توان علمی داوطلبین را قبول نداشت به گونه ای که در ادبیات وی ودیگرمنتقدین نوعی توهین به رتبه های بالای آزمون کتبی دکتری وجود داشت. همچنین معاون آموزشی دانشگاه تهران و روسای برخی دیگر از دانشگاهها مانند علامه نیز به این روند اعتراض نمودند در حالی که اگر مقداری واقع بینانه به این قضیه نگاه کنیم دلایل این تصمیم سنجش واضح می شود در اینجا ما برای توضیح و ساده شدن قضیه نمرات نهایی را در تراز شصت وارد می کنیم یعنی فرض می کنیم نمره کتبی ۲۰ نمره ومصاحبه ۴۰ نمره داشت (با توجه به ضریب دومصاحبه نسبت به نمره کتبی)حال از آنجاییکه که افراد دعوت شده به مصاحبه در هر کد رشته نهایتا در حدود هزار نمره اختلاف تراز دارند (حتی اگر ما فرض کنیم حداکثر اختلاف بین افراد دعوت شده بیشتر هم باشد تاثیری در کلیت قضیه نمی کند زیرا نمره تراز کتبی به صورت پیش نیاز ورود به مرحله مصاحبه عمل می کندو ثابت است واین نمره مصاحبه است که تراز می شود) ، اختلاف نمرات افراد وارد شده به مصاحبه فقط دو نمره از ۶۰ نمره بود (مثلا فرد دارای تراز ۶۰۰۰ نمره ۱۲از بیست وتراز ۷۰۰۰نمره ۱۴ از بیست می شود یعنی در هنگام ورود به مصاحبه اختلاف بین نفر اول ونفر آخر دعوت شده به مصاحبه ۲ نمره است و ۴۰ نمره باقیمانده که مربوط به مصاحبه است در دست دانشگاهها بود که اساتید می توانستند برای دانشجو زیر یک، صفر، یا حتی علیرغم حضور دانشجو درمصاحبه برای وی غیبت رد نمایند امری که در عمل اتفاق افتاد و حتی برخی مانند رییس دانشگاه شریف در مصاحبه هایشان به این روند افتخار نمودند.

دریافت اطلاعات تکمیلی در مورد خبر فوق و سایر اطلاعات آزمون دکتری:

واحد پشتیبانی بنیاد آموزشی پژوهشی ساما مجری منابع آزمون دکتری

09355878187

09375308900

09306406056